Με τις παγκόσμιες ελλείψεις και τις διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας που παρατηρήθηκαν το προηγούμενο έτος (2022), πολλές επιχειρήσεις έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο προμηθεύονται και κατασκευάζουν τα προϊόντα τους, είτε πρόκειται για εξαρτήματα/ανταλλακτικά είτε για τελικά προϊόντα. Το Ινστιτούτο Reshoring μελέτησε και συνέκρινε τα παγκόσμια ποσοστά εργασίας σε όλο τον κόσμο — και αυτό που ακολουθεί είναι τα αποτελέσματα υψηλού επιπέδου μιας μελέτης που συγκρίνει τα ποσοστά εργασίας σε 13 διαφορετικές χώρες από τις λεγόμενες "αναδυόμενες οικονομίες".
Ο αγώνας για την κατασκευή και την προμήθεια προϊόντων στην Κίνα ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και συνεχίστηκε για δύο δεκαετίες.
Καθώς η Κίνα ανήλθε στην Παγκόσμια Ένωση Εμπορίου το 2001, η προσβασιμότητα αυτής της χώρας χαμηλού κόστους εργασίας και χαμηλού κόστους φαινόταν πολύ ελκυστική για τους παγκόσμιους κατασκευαστές και πολλές εταιρείες δημιούργησαν εργοστάσια στην Κίνα ή άρχισαν να προμηθεύονται κινεζικά ανταλλακτικά και προϊόντα.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η κινεζική κατασκευή έγινε πιο εξελιγμένη, η ποιότητα των προϊόντων βελτιώθηκε σημαντικά και οι Αμερικανοί και οι Δυτικοευρωπαίοι έγιναν δεκτοί από τους Κινέζους με ενθουσιασμό. Η Κίνα κατά την περίοδο αυτή ήταν η προτιμώμενη χώρα χαμηλού κόστους και η καλύτερη λύση για την κατασκευή.
Ωστόσο, καθώς η Κίνα ανέβαινε την καμπύλη ωριμότητας, οι Κινέζοι εργάτες έγιναν πιο εξειδικευμένοι και οι διαδικασίες κατασκευής και τα μηχανήματα έγιναν πιο προηγμένες. Η κινεζική οικονομία ενισχύθηκε και σχεδόν 150 εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν από τη φτώχεια και εντάχθηκαν στην κινεζική μεσαία τάξη μέσω της απασχόλησης σε εργοστάσια, κυρίως στις ανατολικές παράκτιες περιοχές της Κίνας. Αυτή υπήρξε ούτε λίγο ούτε πολύ η Κινεζική Βιομηχανική Επανάσταση, και καθώς η εκβιομηχάνιση κέρδισε δυναμική, τα ποσοστά εργασίας άρχισαν να αυξάνονται για τους Κινέζους εργάτες.
Το φαινόμενο αυτό ήταν αναμενόμενο για τις αγορές και δεν θα πρέπει να αιφνιδιάζει την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, αφού παρόμοιες συνέπειες παρατηρήθηκαν και σε παλαιότερες επενδύσεις σε αναδυόμενες οικονομίες, σε χώρες όπως αυτές της Κορέας, της Ταϊβάν στο παρελθόν, ή ακόμη και της Τουρκίας, Ινδίας κτλ. σε πιό πρόσφατες χρονικές περιόδους.
Αναγνωρίζοντας λοιπόν ότι τα ποσοστά εργασίας στην Κίνα αυξάνονται εδώ και αρκετά χρόνια, προέκυψε η ανάγκη μίας νέας μελέτης ώστε βα συγκριθούν εκ νέου τα παγκόσμια ποσοστά εργασίας σε όλο τον κόσμο. Έτσι, η βιομηχανία, οι παγκόσμιες μεταφορές και τα τμήματα Logistics - αποθήκευση γενικότερα, θα μπορέσουν να αναθεωρήσουν τα κοστολόγιά τους αλλά και να προσανατολιστούν για το μέλλον. Ακολουθούν τα αποτελέσματα υψηλού επιπέδου της πρόσφατα δημοσιευμένης ερευνητικής μας μελέτης που συγκρίνει τα ποσοστά εργασίας σε 13 διαφορετικές χώρες.
Οι χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, επιλέχθηκαν για σύγκριση, με βάση το πού ή προς μετέφεραν την κατασκευή τους. Ευρωπαϊκές εταιρείες όπως αυτές που βρίσκονται στη Γαλλία και τη Γερμανία, μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, εξετάζουν το ενδεχόμενο να φύγουν από την Κίνα σε άλλες χώρες χαμηλού κόστους.
Άλλες εταιρείες ενδιαφέρονται να φέρουν την παραγωγή στις μητρικές χώρες καταγωγής τους. Ενώ υπάρχουν πολλές περισσότερες χώρες που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη, η έρευνα επικεντρώθηκε σε αυτή τη δειγματοληψία ως την πιο κατάλληλη για σύγκριση.
Η Κίνα δεν είναι πλέον χώρα χαμηλού κόστους
Η έρευνα μελέτησε πώς έχουν αυξηθεί οι μισθοί της μεταποίησης στην Κίνα και τι σημαίνει αυτό για τις εταιρείες στο μέλλον. Συγκρίθηκαν οι μισθοί γενικότερα στις μητρικές χώρες, και οι μισθοί των εργαζομένων στην παραγωγή, των χειριστών μηχανημάτων, των εποπτών κατασκευής και των διευθυντών. Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Κίνα δεν μπορεί πλέον να θεωρείται χώρα χαμηλού κόστους, καθώς τα ποσοστά εργασίας της έχουν αυξηθεί σημαντικά.
Οι χώρες με το χαμηλότερο κόστος στη μελέτη είναι τώρα η Ινδία, το Μεξικό και το Βιετνάμ. Και ενώ υπάρχουν ακόμη και περιοχές με χαμηλό κόστος στον κόσμο, όπως η Μιανμάρ, το Μπαγκλαντές και η Αφρική, η έρευνα εστίασε στη μελέτη του πού μετακομίζουν οι περισσότεροι κατασκευαστές τώρα, αφού εγκαταλείπουν την Κίνα, δοδομένου ότι λαμβάνουν και άλλους παράγοντες υπόψη τους - π.χ. τεχνογνωσία προσωπικού, ύπαρξη πρώτων υλών, δυνατότητες μεταφορών σε λιμάνια, εμπορευματικές υποδομές σε αεροδρόμια και μεταφορές μέσω οδικού δικτύου κτλ. - και όχι μόνο το εργατικό κόστος.
Πόση εργασία περιλαμβάνει τελικά ένα προϊόν;
Ο αντίκτυπος στο κόστος παραγωγής από την αύξηση των μισθών εξαρτάται από το πόση εργασία απαιτείται για την κατασκευή ενός προϊόντος.
Εάν ένα προϊόν έχει υψηλή περιεκτικότητα σε εργατικό δυναμικό ως ποσοστό του συνολικού κόστους του, όπως η παραγωγή αθλητικών παπουτσιών ή ενδυμάτων, τότε η επιλογή της χώρας εργασίας με το χαμηλότερο κόστος είναι πολύ σημαντική για να διατηρηθεί το κόστος χαμηλό. Σε άλλες βιομηχανίες όμως, όπως είναι η κλωστοϋφαντουργία και η αυτοκινητοβιομηχανία, όπου η αυτοματοποίηση μειώνει σημαντικά την ανάγκη για εργατικό δυναμικό, οι επιχειρήσεις μπορούν να εξετασουν περισσότερες εναλλακτικές τοποθεσίες σε χώρες παραγωγής.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η διαθεσιμότητα εργατικού δυναμικού σε μια χώρα ή περιοχή. Για παράδειγμα, πάρτε την παραγωγή κινητών τηλεφώνων. Ενώ το κόστος του περιεχομένου εργασίας μπορεί να είναι αρκετά χαμηλό σε σύγκριση με τη λιανική τιμή του τηλεφώνου, η διαθεσιμότητα χιλιάδων εργαζομένων για να στελεχώσουν ένα εργοστάσιο παραγωγής μπορεί να αποτελεί πρόβλημα.
Σε πολλές τοποθεσίες του κόσμου απλά δεν υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι για να καλύψουν τις θέσεις εργασίας σε μεγάλες επιχειρήσεις κατασκευής ή συναρμολόγησης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, οι ελλείψεις εργαζομένων για την κάλυψη των υφιστάμενων θέσεων έχουν γίνει μείζον πρόβλημα, ενώ σε χώρες όπως η Ινδία, η Κίνα και το Μεξικό η εργασία είναι σχετικά άφθονη.
Τα ποσοστά παραγωγικότητας είναι επίσης σημαντικά για σύγκριση. Εάν ένας εργαζόμενος στην Κίνα αμείβεται με 300 $ το μήνα και ένας στο Βιετνάμ αμείβεται με 200 $ το μήνα, φαίνεται λογικό να σκεφτείτε να μετακομίσετε στο Βιετνάμ. Αυτό ισχύει μέχρι να συγκρίνετε τα ποσοστά παραγωγικότητας. Οι Κινέζοι εργαζόμενοι με περισσότερη εμπειρία και συχνά καλύτερες δεξιότητες μπορεί να εργάζονται γρηγορότερα και με χαμηλό ποσοστό σφάλματος σε σύγκριση με τους Βιετναμέζους εργάτες. Όταν ληφθούν υπόψη όλες αυτές οι συγκρίσεις, η απόφαση για μετακόμιση μπορεί να μην είναι τόσο ελκυστική. Άλλωστε η μετακίνηση μίας ολόκληρης επιχείρησης συχνά περιλαμβάνουν ειδικές μεταφορικές ανάγκες και συνθήκες που μπορεί να προστίθενται στο συνολικό κόστος.
Λαμβάνοντας υπόψη τους μισθούς της διοίκησης
Η έρευνα εξέτασε επίσης το κόστος των μισθών της διοίκησης και των προϊσταμένων. Αυτοί οι μισθοί αποτελούν συνήθως ένα μικρό μέρος του συνολικού κόστους εργασίας, αλλά πρέπει να ληφθούν υπόψη στο μοντέλο συνολικού κόστους ιδιοκτησίας (TCO).
Τα γενικά μοντέλα TCO είναι άμεσα διαθέσιμα στο διαδίκτυο και μπορούν επίσης να προσαρμοστούν για να ταιριάζουν σε μια συγκεκριμένη βιομηχανία. Η προσθήκη του κόστους εργασίας συν του κόστους επόπτη/εργοδηγού και διευθυντή στο μοντέλο TCO δίνει μια σαφή εικόνα για τη σύγκριση των διαφορετικών χωρών.
Η έρευνα διαπίστωσε ότι όσον αφορά τους διευθυντές και τους επόπτες, η Κίνα εξακολουθεί να βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο των συγκριτικών χωρών μαζί με την Ινδία και το Βιετνάμ. Η πρόβλεψη είναι ότι αυτό θα αλλάξει στο εγγύς μέλλον και θα τοποθετήσει την Κίνα πιο κοντά στη μέση των συγκριτικών χωρών.
Η παραγωγή επιστρέφει στις ρίζες της
Παρά τα σημαντικά υψηλότερα ποσοστά εργασίας, πολλοί κατασκευαστές επιστρέφουν πλέον στις μητρικές τους χώρες. Για να είναι ανταγωνιστικοί στις παγκόσμιες αγορές και στο εσωτερικό, οι κατασκευαστές πρέπει να αυτοματοποιήσουν την παραγωγή, να ανασχεδιάσουν τις διαδικασίες για να εξάγουν το κόστος εργασίας και να κάνουν την παραγωγή πιο αποτελεσματική. Αυτό επιτυγχάνεται εν πολλοίς μέσω του Outsourcing όπου υπάρχει η δυνατότητα, όπως για παράδειγμα στο συνολικό μεταφορικό έργο, τη λογιστική υποστήριξη, σε υπηρεσίες διαχείρισης Logistics κτλ. Πολύ συχνά επίσης η χρήση υπηρεσιών Logistics υπέρ τρίτων (3PL) μπορεί να αποδειχθεί σημαντικός παράγοντας για τη μείωση του κόστους.
Όταν συγκρίνετε την τοπική παραγωγή με άλλες χώρες, πρέπει να λάβετε υπόψη το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας και να συμπεριλάβετε όλα τα κόστη όπως η εφοδιαστική, η ποιότητα, η εγγύτητα στις αγορές, οι εισαγωγικοί δασμοί και ποινές, το κόστος μεταφοράς αποθεμάτων και οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι. Πολλές παραγωγικές βιομηχανίες συχνά εκπλήσσονται όταν ανακαλύπτουν ότι όταν ληφθούν υπόψη όλα τα κόστη, η τοπική παραγωγή μπορεί να είναι πολύ ανταγωνιστική.
Εξάλλου, η πρόσφατη διετία της πανδημίας Covid-19 και η επίδρασή της, άλλαξε σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του πώς και πού κατασκευάζουμε. Με τις παγκόσμιες ελλείψεις και τις διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας, οι εταιρείες έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο προμηθεύονται και κατασκευάζουν εξαρτήματα, υποσυστήματα και τελικά προϊόντα. Ένας σημαντικός παράγοντας σε αυτές τις αλλαγές είναι το πόσα αμείβονται οι εργαζόμενοι στη μεταποίηση.
Το κόστος εργασίας είναι μόνο μία διάσταση
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η απόφαση για την παραγωγή στην Κίνα ήταν συχνά μονοδιάστατη - με βάση το κόστος. Αλλά οι κυβερνητικές πολιτικές, οι εμπορικοί πόλεμοι και η γεωπολιτική έχουν προσθέσει νέες μεταβλητές στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Πολλές χώρες έχουν λάβει μέτρα και εφάρμοσαν νόμους και φορολογικές μεταρρυθμίσεις, όπως π.χ. η Βρετανία μετά το Brexit, καθώς και οι Ημωμένες Πολιτείες οι οποίες το 2017 μείωσαν τους φορολογικούς συντελεστές των κατασκευαστών των ΗΠΑ στο 21% — χαμηλότεροι από τον παγκόσμιο μέσο φορολογικό συντελεστή κατασκευαστή 24%. Επιπλέον, οι κυρώσεις 301 της Κίνας στις εισαγωγές, μαζί με τους δασμούς 232 στο αλουμίνιο και το χάλυβα έκαναν τις εισαγωγές πιο ακριβές, δίνοντας υποτίθεται στους κατασκευαστές των ΗΠΑ ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην τιμολόγηση.
Η πανδημία εισήγαγε τον κίνδυνο στην εξίσωση και αυτό φαινόταν να έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο από όλους, παρόλο που ο κίνδυνος είναι σχεδόν αδύνατο να ποσοτικοποιηθεί σε οποιοδήποτε οικονομικό μοντέλο.
Επιπλέον, το γεωπολιτικό περιβάλλον έχει αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο τα τελευταία χρόνια. Η επιμονή της Κίνας για την Ταϊβάν και η ανάπτυξη στρατιωτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή, η διαμάχες με την Ιαπωνία και την Ινδία, η δρακόντεια πολιτική της «Μηδενικού COVID» και η παρέμβαση της κινεζικής κυβέρνησης στους κατασκευαστές έχουν δημιουργήσει ενδοιασμούς τις ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα.
Ο τόπος κατασκευής είναι περίπλοκη απόφαση
Η μελέτη μας αποκάλυψε ότι το πού στον κόσμο θα πρέπει να μεταφερθεί η παραγωγή είναι μια περίπλοκη απόφαση και περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη ανάλυση του κόστους εργασίας, της παραγωγικότητας, της γεωπολιτικής, του κινδύνου, της τοποθεσίας των πελατών και του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσονται οι αγορές.
Με τα ποσοστά εργασίας στην Κίνα να διπλασιάζονται τα τελευταία χρόνια, οι εταιρείες εξετάζουν τώρα το ενδεχόμενο να επιστρέψουν στην Αμερική ή σε εναλλακτικές χώρες χαμηλού κόστους. Η ερευνητική μελέτη δείχνει ότι οι μισθοί στην Κίνα είναι πλέον σχεδόν συγκρίσιμοι με εκείνους σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες αφήνοντας το χαμηλότερο κόστος παραγωγής στην Ινδία, το Μεξικό και το Βιετνάμ.
Με νέα χρηματοδότηση και φορολογικά κίνητρα τώρα διαθέσιμα σε πολλές δυτικές χώρες σε Ευρώπη και Αμερική, τις γεωπολιτικές αναταράξεις στην Ασία, καθώς και με τις πιό πρόσφατες προσπάθειές των χωρών αυτών για ενεργειακή αναβάθμισή, η ανανέωση και η επέκταση των εργασιών στην στις χώρες προέλευσης έχουν γίνει γρήγορα δημοφιλείς και οικονομικές επιλογές για τους δυτικούς κατασκευαστές.
Οι βελτιωμένοι δρόμοι, τα λιμάνια, οι γέφυρες, οι σιδηροδρομικές γραμμές και τα αεροδρόμια συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα της παραγωγής. Νέες επενδύσεις στον αυτοματισμό, την εξόρυξη, την πράσινη ενέργεια και την εκπαίδευση υπόσχονται το μέλλον της ανταγωνιστικής παραγωγής στις κατα τόπους χώρες και περιοχές, με την Ελλάδα να είναι μία απο αυτές που συγκεντρώνει ισχυρά πλεονεκτήματα.
Δεν θα ήταν λοιπόν ιδιαίτερα παράξενο εάν μέσα στις ερχόμενες δεκαετίες βλέπαμε τους δυτικούς κατασκευαστές να επιστρέφουν σταδιακά στην Ευρώπη, η οποία άλλωστε διαθέτει εν γένει όλους τους αναπτυξιακούς παράγοντες. Εμείς στην Europa Cargo θα βρίσκόμαστε πάντα εδώ να υποστηρίζουμε την τοπική παραγωγή με αξιόπιστες υπηρεσίες Logistics σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.